Anoreksiya Nervozanın Bilişsel Davranışcı Terapisi: Geleneksel Bir Derleme

Authors

DOI:

https://doi.org/10.35365/eass.25.02.08

Keywords:

Cognitive Behavioral Therapy, Eating Disorders, Anorexia Nervosa

Abstract

Anorexia nervosa is typically defined as a severe and life-threatening eating disorder that usually begins during adolescence. Significant weight loss, distorted body image, and intense fears related to dieting are characteristic features of this disorder. Anorexia nervosa not only affects an individual’s physical health but also has a negative impact on their psychological and emotional well-being. This condition arises from the interaction of biological, psychological, and sociocultural factors. Genetic predispositions, family dynamics, personality traits, and environmental influences are the main factors contributing to the development of anorexia nervosa. Cognitive Behavioral Therapy (CBT) is an effective approach in the treatment of anorexia nervosa. This therapy aims to change individuals’ negative thought patterns, false beliefs, and maladaptive behaviors. In anorexia nervosa, distorted body perception and rigid eating behaviors are the primary focal points of treatment. The main goal of CBT is to help individuals develop healthy eating habits and correct their distorted body image. One of the first steps in the therapy is for individuals to recognize their negative thoughts and replace them with healthier, more realistic ones. Additionally, various behavioral techniques are used to regulate eating behaviors. For example, cognitive restructuring techniques are employed to help individuals develop nutrition plans, increase meal frequency, and overcome food-related fears. The success of CBT in anorexia nervosa is supported by numerous clinical studies. Research shows that CBT promotes long-term recovery and is effective in reducing eating disorders. Furthermore, it has positive effects on long-term appetite loss and eating behaviors, reducing relapse rates during the treatment process. During treatment, individuals not only have the opportunity to address their existing eating disorders but also develop healthy thinking and coping strategies. This results in lower patient numbers and improved quality of life after treatment.

Author Biography

Meryem Karaaziz, Near East University

1990 yılında Lefkoşa’da doğdu. 2007 yılında Girne Anafartalar Lisesinden lise3 3’ler arası birinci ve okul ikincisi olarak mezun oldu ve psikoloji eğitimine Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölümünde başladı.

Lisans bitirme tezini “Girne’de Kumar Davranışı’nın Yaygınlığı” konusunda yaptı. Psikoloji lisans eğitimini 2012 yılında Fen-Edebiyat Fakültesi birincisi olarak tamamladı. Aynı yıl Yakın Doğu Üniversitesi Klinik Psikoloji yüksek lisansına başladı.

2014 yılında yüksek lisans bitirme tezini “KKTC’de Kadınlar Arasında Eş İlişkilerinde Şiddetin Yaygınlığı, Risk Faktörleri ve Psikolojik Belirtiler” konusunda yaptı. Aynı yıl 4.00/4.00 ortalama ile yüksek lisansını birincilikle tamamladı ve Yakın Doğu Üniversitesi klinik psikoloji doktora programına başladı.

Eğitim hayatı süresince Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde ve Barış Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde klinik psikoloji stajlarını, özel bir kreşte gelişim psikolojisi stajını tamamladı. Ayrıca gerek lisans gerek yüksek lisans eğitimi boyunca kongre, konferanslar, sempozyumlar ve seminerlerin yanı sıra, kendini tanımayla ilgili bir çok etkileşim gruplarına ve psikodrama gruplarına katılmıştır.

2012-2013 Güz Dönemi’nden Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde araştırma asistanı olarak çalışmaya başlamıştır. 2013-2014 Dönemi’nden itibaren ise Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak görev almaktadır. 2014 yılından beri ise Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkan Yardımcılığı görevini de yürütmektedir.2017 yılında psikoloji doktora programını birincilikle tamamladı ve 2018 yılında “yardımcı doçent” ünvanını almaya hak kazandı. 2014 yılında Türkiye’de 50. Ulusal Psikiyatri Kongresi Araştırma Bildiri Ödülü’nü, 2016 Yakın Doğu Üniversitesi Genç Araştırmacı Ödülünü, 2017 yılında11. Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi’nde ikincilik ve aynı yıl Yakın Doğu Üniversitesi Genç Araştırmacı Ödülünü, 2018’de 54. Psikiyatri Kongresinde üçüncülük ve 12.Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresinde birincilikolmak üzere toplam 6 bilimsel ödülü mevcuttur. 33’e aşkın yüksek lisans tezi yönetmiş, uluslararası hakemli dergilerde yayınlanan 32’ye aşkın bilimsel yayını, 22’ye aşkın bildiri sunumu ve 3 kitap bölümü vardır. Halen aktif olarak birçok bilimsel çalışmada görev almaktadır.

Almanya Wiesbadener Academia für Psychotherapie (WIAP) onaylı Pozitif Psikoterapist ve Aile Terapisisti’dir, Amerika Birleşik Devletleri Madde Kullanımı Danışmanlar birliği onaylı Madde Bağımlılığı danışmanı ve EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) uygulayıcısıdır. 2012-2016 yılları arasında Türkiye’nin ilk psikodrama terapistlerinden Doç. Dr. Ülgen Okyayuz terapistliğinde yürütülen “Grup Psikoterapisi” dersinde 3 yıl boyunca yardımcı grup terapisti olarak bulunma hakkı kazanmıştır. Aynı zamanda 2016 yılından beri KKTC Milli Eğitim Bakanlığı onaylı Kıbrıs Ruh Sağlığı Enstitüsü Eğiticilerindendir. 2012 yılından beri uzman klinik psikolog olarak çalışmaktadır.

2013 yılından beri Kıbrıs Psikoterapi Derneği’nde yönetim kurulu üyesidir. 2014 yılından beri çeşitli gazetelerde uzman klinik psikolog olarak yazılar yazmakta ve birçok tv programlarında, sohbet toplantılarında, konferanslarda, youtube kanalında vb. psikolojiyle ilgili çalışmalar yapmakta ve sunmaktadır. Halen, Yakın Doğu Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkan Yardımcısı ve öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Evli ve bir çocuk annesidir.

References

Akça, S. Ö., Turan, A. P., Akbulut, E. Ç., & Baloğlu, C. (2023). Anoreksiya nervoza olgusunda sorularla hemşirelik bakımı. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 74-82.

Altınel, Ş. (2018). Kadınlarda yeme bozuklukları belirtilerinin algılanan ebeveynlik biçimleri, duygu düzenleme güçlüğü, psikolojik iyi oluş ve yeme tutumları ile ilişkileri (Master's thesis, Maltepe University, Turkey).

Arıca, S., Arıca, V., Arı, M., & Özer, C. (2011). Adolesanda yeme bozuklukları. The Medical Journal of Mustafa Kemal University, 2(5).

Artıran, M., Çavuş, C., & Yavuz, B. (2019, October 14). Bilişsel davranışçı terapi. Rasyonel Psikoloji. 1–5.

Aslan, S., Gürbüz, M., & Vural, S. (2016). Cognitive behavioral psychotherapy of a severe anorexia nervosa case. Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapies and Research, 5(2), 94–103.

Aytaç, H. M., & Hocaoglu, Ç. (2016). Bulimiya nervoza ile birlikte yaşamak: Bir vaka sunumu. Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6(3), 158-163.

Bebek, H. (2016). Yeme bozukluğu/anoreksiya ve bilişsel davranışçı terapisi. TavsiyeEdiyorum.com, 1–6.

Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental, and theoretical aspects. University of Pennsylvania Press.

Bulut, N. S., Yorguner Küpeli, N., Çarkaxhiu Bulut, G., & Topçuoğlu, V. (2017). Anoreksiya nervoza’da psikososyal tedaviler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(3), 329–345.

Baker, J. H., Schaumberg, K., & Munn-Chernoff, M. A. (2017). Genetics of anorexia nervosa. Current Psychiatry Reports, 19, 1-8.

Ceylan, C., & Karaaziz, M. (2024). Anoreksiya nervozanın bilişsel davranışçı terapi yaklaşımı ile tedavisi: Olgu sunumu. EUROASIA JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES, 11(38), 32-39.

Çetinkaya, R., & Köse, S. (2021). Bilişsel davranışçı psikoterapi: Bir derleme çalışması. Academia.edu. 1–6.

Çengel Kültür, S., & Akdemir, D. (2022). Ergenlerde anoreksiya nervoza tedavisinde aile temelli terapinin etkisi: Derleme. Klinik Psikiyatri Dergisi, 25(1), 65–74.

Cosenza, D. (2018). Anoreksiya nervozada sessizlik ve ses. İstanbul Freudcu Psikanaliz Derneği, 1–5.

Çöpür, M. (2019). Anoreksiya nervoza ve bulimiya nervozanın klinik özellikleri ve tedavi yaklaşımları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(2), 220–233.

Dalle Grave, R., Calugi, S., Conti, M., Doll, H. A., & Fairburn, C. G. (2020). Effectiveness of intensive cognitive behavioral therapy in adolescents and adults with anorexia nervosa. International Journal of Eating Disorders, 53(9), 1428–1438.

Demir, E. C., Ünal, E., & Gençöz, T. (2023). Anoreksiya nervoza tarihinin psikanalitik perspektiften değerlendirilmesi. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 10(3), 428–444.

Dönmez, Y. E., & Oral, E. T. (2021). Yeme bozukluklarında bilişsel davranışçı terapiler: Güncel yaklaşım. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(3), 225–235.

Erbaş, S. (2015). Yeme tutumlarının nesne ilişkileri kuramı çerçevesinde incelenmesi (Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi). Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim.

Erbil, N., & Karakuş, Ö. (2016). Yeme bozukluklarında aile terapisi yaklaşımları. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(3), 189-198.

ERTAN, T. (2008). Yeme bozukluklarında görülen aile yapısı özellikleri; Aile ortamında fertlerin birbirlerini etkileyiş özellikleri. Turkiye Klinikleri Psychiatry-Special Topics, 1(1), 17-20.

Ersoy, G. (1991). Yeme davranışı bozuklukları anoreksia ve bulimia nervoza. Beslenme ve Diyet Dergisi, 20(1), 95-106.

Fairburn, C. G., Cooper, Z., & Shafran, R. (2003). Cognitive behavior therapy for eating disorders: A "transdiagnostic" theory and treatment. Behaviour Research and Therapy, 41(5), 509-528.

Fairburn, C. G. (2008). Cognitive behavior therapy and eating disorders. Guilford Press.

Fairburn, C. G., & Cooper, Z. (2014). Eating disorders: A transdiagnostic protocol.

Freud, S. (2013). Three essays on the theory of sexuality (Orijinal basım: 1910). Basic Books.

Genders, K., Beumont, P. J. V., & Touyz, S. (2018). Cognitive-behavioral therapy for anorexia nervosa: A review of the evidence. International Journal of Eating Disorders, 51(7), 803–809.

Güven, N., Özlü, T., Kenger, E. B., Tümer, H., & Ergün, C. (2020). Anoreksiya nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğunu bir yıl ara ile yaşamak; olgu sunumu. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), 279–281.

Gündoğdu, T., & Tek, N. A. (2019). Anoreksiya Nervoza Hastalarında Enerji Harcamasının Belirlenmesinde Kullanılan Güncel Yöntemler. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(3), 320-326.

Gümüş, Ç., & Alver, E. (2020). Toplum sağlığının korunması bağlamında bir sosyal sorumluluk ve bilinçlendirme kampanyası: Anoreksiya nervoza fenomeni. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 365-381.

Haspolat, Y. K., Ünal, E., & Yıldırım, R. (2021). Anoreksiya nervoza ve bulimiya nervoza. Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 5(2), 14–25.

HEKİMSOY, Z. (2009). Anoreksiya nervoza-I: Epidemiyoloji, klinik özellikler ve tanı. Turkiye Klinikleri Endocrinology-Special Topics, 2(3), 7-13.

Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapy and Research. (2021). Yeme bozukluklarında geliştirilmiş bilişsel davranışçı terapi. Journal of Cognitive Behavioral Psychotherapy and Research. 1–6.

Klein, M. (1948). On the theory of anxiety and guilt. International Journal of Psychoanalysis, 29, 1–24.

Kaya, B., Yiğittürk, D., & Yalvaç, H. D. (2003). Anoreksiya nervoza tanılı iki kız kardeş: Olgu sunumu. Klinik Psikiyatri, 6(1), 56-61.

KORKMAZ, U. (2024). Yeme bozukluklarında bilişsel davranışçı terapi uygulaması. Turkiye Klinikleri Psychiatry-Special Topics, 17(3), 45-53.

Köroğlu, E. (2014). DSM-5 tanı ölçütleri başvuru el kitabı. HYB Yayıncılık.

Lacan, J. (1975). The seminar of Jacques Lacan, Book XI: The four fundamental concepts of psychoanalysis. Norton.

Murphy, R., Straebler, S., Cooper, Z., & Fairburn, C. G. (2010). Cognitive behavioral therapy for eating disorders. Psychiatric Clinics, 33(3), 611-627.

Oğur, M., & Taşkale, N. (2021). Yeme bozukluklarında geliştirilmiş bilişsel davranışçı terapi: Bulimiya nervoza üzerine bir gözden geçirme. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 10(2), 58–65.

Okumuş, F. E. E., & Deveci, E. (2019). Yeme bozukluklarında grup psikoterapileri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11(3), 338–350.

Özcan, H., & Akgül, S. (2020). Yeme bozukluklarında bilişsel davranışçı terapi uygulamaları. Türk Psikoloji Dergisi, 35(85), 45-62.

Öztürk, M. O., & Uluşahin, A. (2018). Ruh sağlığı ve bozuklukları (15. baskı). Nobel Tıp Kitabevleri.

Sarı, S. A. (2019). Bölüm 44. P. D. E. Akpınar (Ed.), Aile hekimliğinde güncel yaklaşımlar içinde (s. 1447). Nobel Ki̇tap Evi̇.

Schmidt, U., & Treasure, J. (2006). Anorexia nervosa: Valued and visible. European Eating Disorders Review, 14(5), 289–295.

Steiner, J. (2000). Psychic retreats: Pathological organizations in psychotic, neurotic, and borderline patients. Routledge.

Süler, Ö. (2017). Bilişsel davranışçı terapi kullanılarak yapılan araştırma incelemesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 1–15.

Türkçapar, M. H., Sargın, A. E., & Örsel, S. (2015). DSM-5'te yeme bozuklukları: Yenilikler ve tartışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 7(3), 231-242.

Thompson, J. K., & Stice, E. (2001). Thin-ideal internalization: Mounting evidence for a new risk factor for body-image disturbance and eating pathology. Current Directions in Psychological Science, 10(5), 181-183.

Toker, D. E., & Hocaoğlu, Ç. (2009). Yeme bozuklukları ve aile yapısı: Bir gözden geçirme. Düşünen Adam, 22(1-4), 36-42.

Tunçtürk, M., & Tanıdır, C. (2020). Ergenlerde anoreksiya nervoza. Turkiye Klinikleri Child Psychiatry-Special Topics, 6(1), 26-32.

Van den Berg, P., Adair, C. E., & Luntamo, M. (2014). Cognitive-behavioral therapy for anorexia nervosa in an inpatient setting: A systematic review. Psychiatry Research, 215(1), 1–12.

Yılmaz, B. (2023). Bir yeme sorunsalı: “Kemiklerine Kadar” (To the Bone) filminin nesne ilişkileri kuramı bağlamında analizi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 1–15.

Yılmaz, R., & Altıntaş, E. (2023). Anoreksiya nervoza ve tedavisinde psikofarmakolojik yaklaşımlar. Klinik ve Deneysel Araştırmalar Dergisi, 14(1), 18–24.

Yücel, B., Kora, K., & Özmen, E. (2011). Anoreksiya nervoza: Tarihsel gelişim ve güncel tedavi yaklaşımları. Klinik Psikiyatri, 14(4), 223-234.

Zilifli, Y., & Karaaziz, M. (2023). Yeme bozukluğu olan bireylerde bilişsel davranışçı terapinin kullanılması üzerine bir derleme. Klinik Psikoloji ve Psikiyatri Dergisi, 10(2), 105–115.

Downloads

Published

2025-08-22

How to Cite

Abul, B., & Karaaziz, M. (2025). Anoreksiya Nervozanın Bilişsel Davranışcı Terapisi: Geleneksel Bir Derleme . European Archives of Social Sciences, 2(2). https://doi.org/10.35365/eass.25.02.08

Issue

Vol. 2 No. 2 (2025): Volume 2 Issue 2 (2025): European Archives of Social Sciences

Section

Articles

License

Copyright (c) 2025 Burak Abul; Meryem Karaaziz

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Most read articles by the same author(s)