ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNE SAHİP ÇOCUKLAR VE EBEVEYNLERİNİN KAYGI VE DEPRESYON DÜZEYLERİ İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR: GELENEKSEL DERLEME
DOI:
https://doi.org/10.35365/eass.24.2.04Anahtar Kelimeler:
Özel öğrenme güçlüğü, disleksi, diskalkuli, disgrafiÖzet
Öğrenme güçlüğü çocuğun akademik başarısını, bilişsel ve dil gelişimini ve sosyal ilişkilerini olumsuz anlamda etkileyen bir öğrenme bozukluğudur. Bu güçlüğe sahip olan çocukların özellikle eğitim hayatına başladıklarında tanı almaları ve eğitim hayatlarında buna yönelik birçok problemle karşı karşıya kalmaları kaygı yaşamaları ve depresyona girmelerine neden olur. Çocuğun geçtiği bu zor süreçten ebeveynde oldukça etkilenir ve ileride yaşanacak belirsizlikler, sosyal destek kaynaklarının olmaması ya da eksikliği ile birlikte depresyon ya da kaygı belirtileri yaşayabilir. Ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişki, ailenin diğer üyelerinin yaklaşımları, kardeşlerin bu süreci nasıl değerlendirdiği, sosyal çevrenin dönütleri ve çocuğun kendine yönelik düşünceleri bu etmenlerin şiddetini etkileyen unsurlardır. Çocukta yaşanan etkiler paralel olarak ebeveyni de etkiler. Bu anlamda doğru tedavi planı, psikoterapi ve sosyal destek kaynaklarının artması halinde yaşanan kaygının ve depresyonun seyrinin değişeceği düşünülmektedir.
Referanslar
Abd Rauf, A. A., Akmar Ismail, M., Balakrishnan, V., Cheong, L. S., Admodisastro, N. I., & Haruna, K. (2021). Analysis of support for parents in raising children with dyslexia. Journal of Family Issues, 42(2), 276-292.
Darıca, N., Abidoğlu, Ü., & Gümüşçü, Ş. (2005). Otizm ve otistik çocuklar (4. baskı). İstanbul: Özgür Yayınları.
Altuğ-Özsoy, S., Özkahraman, Ş. ve Çallı, F. (2006). Zihinsel engelli çocuk sahibi ailelerin yaşadıkları güçlüklerin incelenmesi. Aile ve Toplum, 8(3), 69-79.
Akkök, F. (2003). Bayan perşembeler, farklı özelliği olan çocuk anneleri ile yapılan psikolojik danışma gruplarının ardından. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
Avşar, H., & Cankaya, Ö. (2021). Çocuklardaki disleksi sorununun iletişim açısından analizi: ilkokul çağındaki dislektik çocukların iletişim problemleri. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 59-86.
Bilal, E., & Dağ, İ. (2005). Eğitilebilir zihinsel engelli olan ve olmayan çocukların annelerinde stres, stresle başa çıkma ve kontrol odağının karşılaştırılması. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(2), 56-68.
Coşkun, Y., & Akkaş, G. (2009). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygi düzeyleri ile sosyal destek algilari arasindaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 213-227.
Caykaytar, A., Batu, S. ve Beklan, O. (2007). Gelişimsel Geriliği Olan Çocuğa Sahip Ailelerin
Sosyo-Ekonomik ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 79-96.
Çakmaklı, K. (1997). Psikososyal sağlığın korunması. İstanbul: Deha Matbaacılık.
Denhart, H. (2008). Deconstructing barriers: Perceptions of students labeled with learning disabilities in higher education. Journal of learning disabilities, 41(6), 483-497.
Deniz, M. E., Yorgancı, Z. ve Özyeşil, Z. (2009). Öğrenme güçlüğü görülen çocukların sürekli kaygı ve depresyon düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. İlköğretim Online, 8 (3), 694-708.
Doğan, H. (2018). Özgül öğrenme güçlüğü gösteren çocuklar. N. Aral ve F. Gürsoy (Eds.). Özel gereksinimli çocuklar ve eğitimleri: Özel gereksinimli çocuklar. Ankara: Hedef Yayınları.
Erden, G., Kurdoğlu, F. ve Uslu, R. (2002). İlköğretim okullarına devam eden Türk çocuklarının sınıf düzeylerine göre okuma hızı ve yazım hataları normlarının geliştirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(1), 5-13.
Espin, L., García, I., del Pino Sánchez, M., Román, F., & Salvador, A. (2019). Effects of psychosocial stress on the hormonal and affective response in children with dyslexia. Trends in Neuroscience and Education, 15, 1-9.
Evcimen, E. (1996). Zihin Engelli Çocuğu Olan Ailelerin (Anne Ve Babaların) Gereksinimlerinin Belirlenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Gerede, A. (2002). İlköğretimde okuyan çocukların umutsuzluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Görgü, E. (2017). Özgül öğrenme güçlüğü tanılı çocuklarla yapılan grupla psikolojik danışmanın çocukların depresyon ve kaygı düzeylerine etkisi. Turkish Studies, 12(33), 197-212.
Gür, G. (2013). Disleksili bireylerde erken tanı konmasının önemi ve disleksi eğitimlerinde yurt içi ve yurt dışı uygulamaların incelenmesi ve karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Çukurova Üniversitesi, Adana.
Hornstra, L., Denessen, E., Bakker, J., Bergh, L., & Voeten, M. (2010). Teacher attitudes toward dyslexia: Effects on teacher expectations and the academic achievement of students with dyslexia. Journal of Learning Disabilities, 43(6), 515–529.
Kaner, S. (2009). Aile Katılımı ve İşbirliği. Ankara: Kök Yayıncılık.
Kartöz, M. (2016). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar ile sağlıklı çocukların anksiyete ve depresyon düzeyleri açısından karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Hasan Kalyoncu Üniversitesi: Gaziantep Üniversitesi.
Kaya, Ö. M. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan programlara ailelerin ilgi ve katılımları ile okulöncesi eğitim kurumlarının aile eğitimine katkısı konusunda anne baba görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Kempe, C., Gustafson, S., Samuelsson, S. (2011). A Longitudinal Study of Early Reading Difficulties and Subsequent Problem Behaviors. Scandinavian Journal of Psychology, 52(3), 242-50.
Kurtbeyoğlu, Z., & Demirtaş, V. Y. (2020). Özel öğrenme güçlüğü tanılı çocuğu olan anne-babaların algılanan sosyal destek ve depresyon düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 228-242.
Kring M. A. ve Joanson L. S., (2017). Anormal Psikolojisi. (Ed. Muzaffer Şahin). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Laura, S. M., Fuchs Lynn, S. and Fuchs Douglas, P. (2005). Assisted Learning Strategies For English Language Learners With Learning Disability. Exceptional Children, 71(3),S.231247.
Lisle, K., & Wade, T. J. (2014). Does the presence of a learning disability elicit a stigmatization? British Journal of Education, Society & Behavioural Science, 4(2), 211–225.
Lodygowska, E., & Czepita, D. (2012). School phobia in children with dyslexia. Annales Academiae Medicae Stetinensis, 58(1), 66–70.
Miller, J. A. (2002). Çocuklarda depresyon, (çev: M. Işık). İstanbul: Özgür Yayınları.
Morrison J. (2017). DSM-5’i kolaylaştıran “Klinisyenler için tanı rehberi”. (Ed. Muzaffer Şahin). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Sakız, H., & Baş, G. (2019). Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda ve ebeveynlerinde yaşam kalitesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 53-72.
Salman, U., Özdemir, S., Salman, A. B., & Özdemir, F. (2016). Özel öğrenme güçlüğü “Disleksi”. İstanbul Bilim Üniversitesi Florence Nightingale Tıp Dergisi, 2(2), 170-176.
Saraç, S. (2014). Okuma güçlükleri ve disleksi. Psikoloji Çalışmaları, 34(1), 71-77.
Sharma, G. (2004). A Comparative study of the personality characteristics of primary school students with learning disabilities and their non learning disabled peers. Learning Disability Quarterly, 27(3), 127-140.
Siegel, L. (2013). Understanding dyslexia and other learning disabilities. Vancouver, BC: Pacific Educational Press.
Siegel, L. (2016). Not stupid, not lazy: Understanding dyslexia and other learning disabilities.
Stigmatization? British Journal of Education, Society & Behavioural Science, 4(2), 211–225.
Theodoridou, D., Christodoulides, P., Zakopoulou, V., & Syrrou, M. (2021). Developmental dyslexia: Environment matters. Brain sciences, 11(6), 782.
Taşlıbeyaz, H. F. (2021). Öğrenme güçlüğü açısından risk grubunda olan öğrencilerin belirlenmesine yönelik ölçme aracı geliştirme çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
Tümkaya, S. (1999). İlköğretim Okullarındaki Öğretmen ve Öğrencilerin Depresyon Belirtilerinin Araştırılması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(7), 77-95.
Türk, A., Öztürk, M, & Bilican-Gökkaya, V. (2022). Investigation of the Relationship Between Depression, Anxiety, Stress and Future Anxiety by Canonical Correlation Analysis, Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 4(3): 262-270
Ozokcu, O. (2018). Investigation of peer relationships of children with and without special needs in the preschool period. International Journal of Early Childhood Special Education, 10(2), 92-105.
Varol, N. (2005). Aile eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Yıldız, S. (2004). Öğrenme güçlüğü olan çocukların psikososyal özellikleri, sorunları ve eğitimi. HAYEF Journal of Education, 1(2), 169-180
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Şeyma Tunçay
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.