Depresyona Sahip Bireylerde Şema Terapinin Kullanılması Üzerine Bir Derleme

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.35365/eass.24.1.06

Anahtar Kelimeler:

Depresyon, Şema, Şema Terapi

Özet

Bu derleme çalışmasının amacı Depresyona sahip bireylerde Şema terapisinin nasıl kullanıldığını ve ne kadar etkili olduğunu incelemektir. Yapılan bu çalışmada derleme yöntemi kullanılmış olup saha çalışması ya da herhangi bir ölçek kullanılmamıştır. Bu çalışmada Türkçe ve İngilizce veriler incelenmektedir. Bu derleme çalışması Şubat, 2024 ve Mayıs, 2024 olmak üzere iki aşamada gerçekleşmiştir. Yapılan literatür taraması sonucunda Şema Terapinin depresyon iyileştirmesinde etkili olduğu, iyileşme sürecinde yardımcı olduğu görülmüştür. Depresyona sahip bireylerde Şema Terapi uygulandıktan sonra semptomların giderek azaldığı ve iyileştiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu nedenle de Depresyon tedavisinde Şema Terapi etkili bir yöntemdir. Şema Terapinin Depresyon iyileştirmesinde etkili bir model olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çıkarım sonucunda Depresyon tedavisinde kullanılabilir bir modeldir.

 

Yazar Biyografileri

Esma Katırcıoğlu, Yakın Doğu Üniversitesi

Research Assistant. Near East University, Department of Psychology, Faculty of Arts and Science, TRN Cyprus, E-mail: psk.esmaktrcioglu@gmail.com, Orcid Id: 0009-0007-8396-0435.

Meryem Karaaziz, Yakın Doğu Üniversitesi

Assoc. Prof. Dr. Near East University, Department of Psychology, Faculty of Arts and Science, TRN Cyprus, meryem.karaaziz@neu.edu.tr Orcid Id:0000-0002-0085-612X

Referanslar

Akan, Y. & Bakioğlu, F. (2021). Yetişkinlerin ilişki öz-yeterlik düzeylerinin kıskançlıkla baş etme ve yakın ilişkilerde bağlanma açısından incelenmesi. Turkish Studies – Education, 16(2), 517-534. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.49670

Ainsworth, M. D. (1969). Object Relations, Dependency, and Attachment: A Theoretical Review of the Infant-Mother Relationship. Child Development, 40(4), 969-1025.

Aron, A., Paris, M., & Aron, E. N. (1995). Falling in love: Prospective studies of self concept change. Journal of Personality and Social Psychology, 69(6), 1102- 1112. doi: 10.1037/0022-3514.69.6.1102

Bandura, A. 1977. Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavior change. Psychological Review, 84, 191-215.

Bandura, A. (1994). Self-efficacy, In V. S. Ramachaudran (Ed.). Encyclopedia of Human Behavior, 4, 71–81, Academic Press.

Bowen, M. (1985). Family Therapy in Clinical Practice. Michigan: Michigan Üniversitesi.

Büyükşahin Çevik, G. & Atıcı, M. (2009). Lise 3. Sınıf öğrencilerinin benlik saygılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 339-352.

Cihan Güngör, H. & Özbay, Y. (2009). Evlilikte Yetkinlik Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 80-93.

Collibee, C. & Furman, W. (2015). Quality Counts: Developmental Shifts in Associations Between Romantic Relationship Qualities and Psychosocial Adjustment. Child Development, 86(5), 1639-1652. Doi: https://doi.org/10.1111/cdev.12403

Collins, W. A. (2003). More than myth: The developmental significance of romantic relationships during adolescence. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 1-24. doi: 10.1111/1532-7795.1301001

Combs, A. W. & Synng, G. (1959). Individual behavior, New York.

Cramer, D. (2004). Emotional support, conflict, depression, and relationship satisfaction in a romantic partner. The Journal of Psychology, 138(6), 532-542.

Cüceloğlu, Doğan. (1997). Yeniden İnsan İnsana, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Cüceloğlu, Doğan. (1997). İnsan ve Davranışı, İstanbuL: Remzi Kitabevi.

Demirkol, M. (2023). Üniversite Öğrencilerinde Romantik İlişkilerdeki Benlik Değişimlerinin İncelenmesi. Memet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 65, 387-414.

Dinçer, D. (2017). Romantik ilişkilerde ilişki doyumunu ve yaşam doyumunu yordayan etmenler: İki boyutlu ilişkisel benlik değişimi modeli (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Ellis, A. (1986). Rational-emotive therapy applied to relationship therapy. Journal of Rational-Emotive Therapy, 4(1), 4-21. DOI: 10.1007/BF01073477. Doi:https://link.springer.com/content/pdf/10.1023/A:1025825725522.pdf

Epstein, N., Baucom, D. H., & Rankin, L. A. (1993). Treatment of marital conflict: A cognitive-behavioral approach. Clinical Psychology Review, 13(1), 45-57. Doi: https://doi.org/10.1016/0272-7358(93)90007-9

Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: W.W. Norton & Company Inc

Feldman, S. S., & Gowen, L. K. (1998). Conflict negotiation tactics in romantic relationships in high school students. Journal of Youth and Adolescence, 27(6), 691-717. Doi: 10.1023/A:1022857731497

Furman, W. (2002). The emerging field of adolescent romantic relationships. Current Directions in Psychological Science, 11(5), 177-180.

Furman, W., & Shaffer, L. (2003). The role of romantic relationships in adolescent development. In P. Florsheim (Ed.), Adolescent romantic relations and sexual behavior: Theory, research, and practical implications (pp. 3-22). Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/259258543_The_role_of_romanticrelationships_in_adolescent_development

Goodwin, R. & Gaines J. S. O. (2004). Relationships beliefs and relationship quality across cultures: Country as a moderator of dysfunctional beliefs and relationship quality in three Former Communist societies. Personal Relationships, 11(3), 267-279.

Gündüz, B. & Karataş, A. (2020). İlişki Doymunun Yordayıcıları İlişkisel Benlik Değişimi ve Romantik İlişkilerde Öz yeterlik. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.

Güngör, H.C. (2007). Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model geliştirme (Yayınlanmamış Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Hamamcı, Z. & Esen Çoban, A. (2010). Dysfunctional relationship beliefs of late adolescence in adjustment to university. Social and Behavioral Sciences, 2(2), 300-304. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.014.

James, W. (1963). The varieties of religious experience. University Boks, New York.

Johnson, K.D. (2015). Marital expectation fulfillment and its relationship to height of marital Expectations, optimism and relationship self-efficacy among married individuals (Doctoral Dissertation). Andrews University, School of Education.

Kalkan, E. & Aydoğan, D. (2019). Evlilik İlişki Kalitesini Benlik Açısından Değerlendirme: Benliğin Farklılaşması ve İlişkisel Özgünlük. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(1), 174-189.

Karataş, Z. (2014). Problem Çözme Becerileri ve Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Aracı Rolü: Bir Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 118-140.

Kaya, Ö. S. (2018). Romantik İlişkilerde Problem Çözme Becerilerinin Empati ve Mental İyi Oluş Açısından İncelenmesi. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 62-72.

Kurdek, L. A. (1992). Assumptions versus standards: The validity of two relationship cognitions in heterosexual and homosexual couples. Journal of Family Psychology, 6(2), 164-170. Doi: http://dx.doi.org/10.1037/0893- 3200.6.2.164

Lopez, F.G., Morúa, W. & Rice, K.G. (2007). Factor structure, stability, and predictive validity of college students’ relationship self-efficacy beliefs. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 40, 80–96. https://doi.org/10.1080/07481756.2007.11909807

Lopez, F.G. & Lent, R.W. (1991). Efficacy-based predictors of relation-ship adjustment and Persistence among college students. Journal of College Student Development, 32(3), 223-230.

Markus, H.R., Zajonc, R.B. (1985). The cognitive perspective in social psychology. In the Handbook of Social Psychology , 1(3), 137-230, Random House.

Mattingly, B. A., & Lewandowski Jr., G. W. (2013). The power of one: Benefits of individual self-expansion. The Journal of Positive Psychology, 8(1), 12-22. https://doi.org/10.1080/17439760.2012.746999

Mattingly, B. A., Lewandowski Jr., G. W., & McIntyre, K. P. (2014). “You make me a better/worse person”: A two-dimensional model of relationship self change. Personal Relationships, 21(1), 176-190. doi: 10.1111/pere.12025

McIntyre, K. P., Mattingly, B. A., & Lewandowski Jr., G. W. (2015). When “we” changes “me”: The two dimensional model of relational self-change and relationships outcomes. Journal of Social and Personal Relationships, 32(7), 857-878. Doi: 10.1177/0265407514553334

Mearns, J. (1991). Coping with a breakup: Negative mood regulation expectancies and depression following the end of a romantic relationship. Journal of Personality and Social Psychology, 60(2), 327-334.

Metis, S. & Cupach, W. R. (1990). The influence of relationship beliefs and problem‐solving responses on satisfaction in romantic relationships. Human Communication Research, 17(1), 170-185.

Mitchell, J.K. (2012). Marital dining practices: affecting change in marital satisfaction through Marital self-efficacy (Doctoral dissertation). University of George Fox, Department of Clinical Psychology

Öztürk, M. O. & Uluşahin, N. A. (2016). Ruh Sağlığı Ve Bozukluklar, Miki Matbaacılık, Ankara: 16, 511-554.

Öz Soysal, F., Uz Baş, A., & Aysan, F. (2019). Romantik ilişkilerde öz yeterlik ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(2), 1100-1110.

Öz Soysal, F. & Ogan, S. (2022). Üniversite Öğrencilerinde İlişki Sürdürme Strateilerinin Yordayıcıları Olarak Romantik İlişki Doyumu ve Romantik İlişkilerde Öz Yeterlik. IAD Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 271-288.

Paris, S. G., & Newman, R. S. (1990). Developmental aspects of self-regulated learning. Educational Psychologist, 25(1), 87-102.

Pines, A.M. (2010). Âşık olmak: Sevgililerimizi neye göre seçeriz? (Çev. Uluengin, M.Y.). İletişim Yayınları.

Riggio, H. R., Weiser, D. A., Valenzuela, A. M., Lui, P. P, Montes, R. & Heuer, J. (2011). Initial Validation of a measure of self efficacy in romantic relationships. Personality and Individual Differences, 51, 601–606. https://doi.org/10.1016/j.paid.2011.05.026

Rosen, K. H., Bartle-Haring, S., & Stith, S. M. (2001). Using Bowen theory to enhance understanding of the intergenerational transmission of dating violence. Journal of Family Issues, 22(1), 124–142. https://doi.org/10.1177/019251301022001006

Rosenberg, M. (1989). Self-concept research: A historical overview. Social Forces, 68 (1), 34-44.

Sakallı, N. (2003). Cinsiyetçilik: Kadınlara ve Erkeklere İlişkin Tutumlar ve Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik Kuramı. Türk Psikoloji Yazıları, 6(11-12), 1-20.

Schubert, E. E., Protinsky, H. O., & Viers, D. (2002). Levels of differentiation and marital egalitarianism in men who batter. Journal of Family Theory, 14, 1–19.

Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and cognitive skill learning. In C. Ames and R. Ames (Ed.), Research on motivation in education: Goals and cognitions (vol. 3, pp. 13-44). San Francisco, CA: Academic Press.Schunk, D. H. 1989b. Self-efficacy and academic behaviors. Educational Psychology Review, 1, 173-207.

Stackert, R. A. & Bursik, K. (2003). Why i unsatisfied? Adult attachment style, gendered irrational relationship beliefs, and young adult romantic relationship satisfaction. Personality and Individual Differences, 34(8), 1419- 1429. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00124-1

Sternberg, R. J. (1987). Liking versus loving: A comparative evaluation of theories. Psychological Bulletin, 102, 331–345.

Slotter, E. B., Gardner, W. L., & Finkel, E. J. (2010). Who am i without you? The influence of romantic breakup on the self-concept. Personality and Social Psychology Bulletin, 36(2), 147-160. Doi:https://doi.org/10.1177/0146167209352250.

Sprecher, S. & Metts, S. (1989). Development of the Romantic Beliefs Scale’and examination of the effects of gender and gender-role orientation. Journal of Social and Personal Relationships, 6(4), 387-411.

Steinberg, S. J. & Davila, J. (2008). Romantic functioning and depressive symptoms among early adolescent girls: The moderating role of parental emotional availability. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 37(2), 350-362.

Sullivan, B. F. & Schwebel, A. I. (1995). Relationship beliefs and expectations of satisfaction in marital relationships: Implications for family practitioners. The Family Journal, 3(4), 298-305.

Tepeli Temiz, Zahide. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Bağlanma Stilleri ile Yaşam Doyumu, Psikoloijik Dayanıklılık ve Aleksitimik Özellikler Arasındaki İlişkide Benlik Saygısının Rolü. Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Tuzgöl Dost, M & Aras, S. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Romantik İlişki Niteliğinin Yordayıcıları Olarak Yakın İlişki İnancı ve Benlik Değişimi. Pegem Dergisi, 11(1), 135-162.

Uğur, D. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Bağlanma Temsilleri ile Romantik İlişki İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Antalya.

Wylie, R. (1968). The present status of self theory. In Borgatta, E. R., and Lambert, W. W. (eds.), Handbook of Personality Theory and Research. McNally, Chicago.

Yıldırım, F. & İlhan, İ.Ö. (2010). Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve Güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(4), 301-308.

İndir

Yayınlanmış

2024-06-27

Nasıl Atıf Yapılır

Katırcıoğlu, E., & Karaaziz, M. (2024). Depresyona Sahip Bireylerde Şema Terapinin Kullanılması Üzerine Bir Derleme. Avrupa Sosyal Bilimler Arşivleri Dergisi, 1(1), 46–52. https://doi.org/10.35365/eass.24.1.06